ในวันที่ 18 มีนาคม 2563 สำนักงานสภาเกษตรกรจังหวัดนนทบุรี ได้เชิญวิทยากรจากกรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ในการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “เทคโนโลยีการผลิตและการแปรรูปมะนาวในท้องถิ่น” เพื่อยกระดับการพัฒนาเป็นเกษตรกรอุตสาหกรรมอย่างครบวงจร ครอบคลุมตั้งแต่การผลิต แปรรูป จนถึงการตลาด โดยมีผู้ร่วมฝึกอบรมกว่า 30 คน ณ กลุ่มอาชีพสหกรณ์ศาลากลางรักษ์พัฒนา (สวนลัดดาวัลย์) หมู่ที่ 1 ตำบลปลายบาง อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี เกษตรกรในอำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี ได้ประกอบอาชีพปลูกมะนาวและมีพื้นที่ปลูกมะนาวจำนวนมาก ปัจจุบันจำหน่ายเป็นผลสด และแปรรูปเป็นมะนาวดอง ทั้งนี้ เกษตรกรต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์มะนาวแปรรูปในรูปแบบใหม่ เพื่อเพิ่มมูลค่าและช่องทางการตลาด สำนักงานสภาเกษตรกรจังหวัดนนทบุรี จึงเชิญวิทยากรจาก วศ.อว. ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตผลิตภัณฑ์มะนาวแปรรูปให้แก่เกษตรกรในชุมชน โดยให้ผู้เข้าร่วมฝึกอบรมได้ลงมือแปรรูปมะนาวเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น เยลลี่มะนาว เครื่องดื่มน้ำมะนาวกึ่งสำเร็จรูป เป็นต้น

     ผลจากการฝึกอบรมในครั้งนี้เกษตรกรในชุมชนสามารถนำองค์ความรู้ที่ได้ไปใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์มะนาวแปรรูปให้มีความหลากหลายและเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค ส่งผลให้ชุมชนสามารถพึ่งตนเองและนำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจในระดับฐานรากที่เข้มแข็งและยั่งยืน

     กรมวิทยาศาสตร์บริการ สนับสนุนผู้ประกอบการด้านอาหาร พัฒนาคุณภาพห้องปฏิบัติการทดสอบผลิตภัณฑ์น้ำปลา โดยจัดกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ (Proficiency Testing Laboratory) สาขาอาหาร รายการ pH-value, Total Nitrogen and Salt (as NaCl) in Fish sauce เพื่อประเมินสมรรถนะและพัฒนาคุณภาพห้องปฏิบัติการทดสอบอาหาร เพื่อให้ได้ผลการทดสอบเป็นไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม น้ำปลา มอก.3-2556

     วันที่ 9 มีนาคม 2563 กลุ่มทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ กองความสามารถห้องปฏิบัติการและรับรองผลิตภัณฑ์ ได้ดำเนินการจัดส่งตัวอย่างน้ำปลา (fish sauce) ให้แก่ห้องปฏิบัติการที่สมัครเข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 48 ห้องปฏิบัติการ ภายในประเทศ เพื่อให้ห้องปฏิบัติการดำเนินการทดสอบผลการวัด ในรายการ pH-value, Total Nitrogen and Salt (as NaCl) และส่งผลกลับมายัง กลุ่มทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ ของกรมวิทยาศาสตร์บริการ เพื่อประเมินผลทางสถิติเปรียบเทียบผลการวัดระหว่างห้องปฏิบัติการต่อไป

     วัตถุประสงค์ของการจัดกิจกรรมในครั้งนี้ เพื่อเป็นการประกันคุณภาพผลการทดสอบอย่างหนึ่งของห้องปฏิบัติการทดสอบที่ได้รับการรับรองระบบคุณภาพตามมาตรฐาน ISO/IEC17025 เพื่อให้เกิดความน่าเชื่อถือในผลการทดสอบว่ามีความแม่นยำ ถูกต้อง รวมถึงเป็นที่ยอมรับทั้งหน่วยงานรัฐบาล และเอกชน ที่ส่งตัวอย่างมาทดสอบ ซึ่งประโยชน์ของการเข้าร่วมกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการมีดังนี้
- เพื่อประเมินความสามารถของห้องปฏิบัติการ สำหรับการทดสอบผลิตภัณฑ์น้ำปลา และเพื่อติดตามความต่อเนื่องของความสามารถของห้องปฏิบัติการ รวมทั้งระบุปัญหาภายในห้องปฏิบัติการ อันจะนำไปสู่การปรับปรุงแก้ไขต่อไป เช่น ปัญหาที่เกิดจากกระบวนการวัดหรือทดสอบ ความสามารถของพนักงานปฏิบัติการ การสอบเทียบ หรือเครื่องมือ
- เพื่อเพิ่มความมั่นใจให้กับลูกค้าของห้องปฏิบัติการ เพิ่มศักยภาพห้องปฏิบัติการทดสอบของประเทศให้มีความมั่นใจในคุณภาพของผลการทดสอบตามมาตรฐานสากล และยกระดับคุณภาพสินค้าให้สามารถแข่งขันได้ในระดับสากล

     วันที่ 16 มีนาคม 2563 วศ. อว. โดยนายเกรียงไกร นาคะเกศ นักวิทยาศาสตร์ชำนาญการพิเศษ สำนักพัฒนาศักยภาพนักวิทยาศาสตร์ห้องปฏิบัติการ นางสุบงกช ทรัพย์แตง นักวิทยาศาสตร์ชำนาญการพิเศษ นางปฏิญญา จิยิพงศ์ นักวิทยาศาสตร์ชำนาญการ และนางสาวศิริวรรณ จำแนกสาร นักวิทยาศาสตร์ปฎิบัติการ สำนักเทคโนโลยีชุมชน พร้อมด้วย คณาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ ได้ประชุมหารือการจัดทำหลักสูตรประกาศนียบัตร (Non Degree) เพื่อร่วมกันพัฒนาและจัดทำโครงสร้างหลักสูตรให้เหมาะสมกับบุคลากรในเขต EECi โดยเริ่มต้นด้วยหลักสูตรด้านเกษตรและอุตสาหกรรมอาหาร ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมหลักในพื้นที่ ณ ห้องทองเจ้าพัฒน์ ชั้น 4 อาคารเรียนรวมและอำนวยการ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ จังหวัดฉะเชิงเทรา

      วศ. กับ มรร. ได้ร่วมกันจำแนกหลักสูตร Non degree เป็น 8 กลุ่ม 1. กลุ่มหลักสูตรด้านกฎหมายและมาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับการผลิตอาหาร 2. กลุ่มพื้นฐานและทักษะทางวิทยาศาสตร์เบื้องต้นทางเคมีและชีววิทยา 3. กลุ่มคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร 4. กลุ่มเทคโนโลยีการอาหาร 5. กลุ่มการทดสอบคุณภาพอาหารและความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ 6. กลุ่มการผลิตด้านเกษตรกรรมและสิ่งแวดล้อม 7. การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร 8. กลุ่มเกษตรปลอดภัย โดยการจัดทำหลักสูตรนี้เพื่อให้เนื้อหามีความสอดคล้องกันและมีความเชื่อมโยงกันในแต่ละกลุ่มหลักสูตร รวมทั้งการกำหนดจำนวนชั่วโมงทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติให้เหมาะสมต่อความต้องการของบุคลากรกลุ่มเป้าหมายแต่ละกลุ่มอย่างแท้จริง การดำเนินการครั้งนี้ภายใต้ความร่วมมือเพื่อยกระดับผู้ประกอบกลุ่มอุตสาหกรรมเกษตร อาหารและเทคโนโลยีชีวภาพ สู่การพัฒนา 3 จังหวัด (ฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง) ในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก EECi รองรับการเปลี่ยนแปลงของประเทศ ระหว่าง วศ. และ มรร. เพื่อพัฒนาบุคลากรและผู้ประกอบการในพื้นที่ ให้มีสมรรถนะตรงตามความต้องการของอุตสาหกรรม โดย วศ. และ มรร. มีแผนดำเนินการในการร่วมกันต่อยอดหลักสูตร Non degree ให้เป็นหลักสูตรระดับปริญญา สำหรับคนในท้องถิ่นและอุตสาหกรรมระดับชุมชน SMEs และอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศอย่างยั่งยืนต่อไป

     กรมวิทยาศาสตร์บริการ โดยสำนักเทคโนโลยีชุมชน ได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตร “การย้อมสีเส้นกกและไม้ไผ่ด้วยสีธรรมชาติ” ณ ที่ทำการกลุ่มทอเสื่อบ้านโสกกล้า ตำบลแก้งไก่ อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย มีสมาชิกกลุ่มทอเสื่อฯ เข้าร่วมอบรม 31 คน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้สมาชิกกลุ่มทอเสื่อฯ พัฒนาวิธีการย้อมเส้นกก/เส้นตอกไม้ไผ่ด้วยสีจากธรรมชาติ ซึ่งมีสีสรรสวยงามและปลอดภัย เหมาะสำหรับใช้เป็นวัตถุดิบในการทำผลิตภัณฑ์จักสาน
     กรมวิทยาศาสตร์บริการ ดำเนินโครงการส่งเสริมวิสาหกิจรายย่อยเพื่อยกระดับสินค้า OTOP ให้ได้มาตรฐานในพื้นที่ภูมิภาค เพื่อพัฒนาให้ผู้ประกอบการสินค้า OTOP สามารถผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน โดยทั่วไปการย้อมเส้นกก/เส้นตอกไม้ไผ่จะย้อมด้วยสีเคมีแต่มีปัญหาว่าการติดสีค่อนข้างยาก และสีย้อมเคมีที่ไม่มีคุณภาพก็จะเป็นอันตรายต่อผู้ทำการย้อมและน้ำสีที่เหลือทิ้งจะเป็นมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม นักวิทยาศาสตร์ สำนักเทคโนโลยีชุมชน จึงนำเทคโนโลยีกระบวนการปรับสภาพผิวเส้นกก/เส้นตอกไม้ไผ่ให้สามารถดูดซับสีให้ติดได้อย่างสม่ำเสมอ และการใช้สีย้อมธรรมชาติจากพืชในท้องถิ่น ทำให้ได้สีสรรที่สดสวยใกล้เคียงสีเคมี แต่มีความปลอดภัยมากกว่า
     ผลที่คาดว่าจะได้รับหลังจากการอบรม สมาชิกกลุ่มทอเสื่อบ้านโสกกล้า สามารถพัฒนากระบวนการย้อมเส้นกก/เส้นตอกไม้ไผ่ด้วยสีธรรมชาติที่มีสีเด่นชัดและได้หลากหลายสี สามารถนำเส้นใยกกไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ จักสานที่มีคุณภาพมีความปลอดภัยและเป็นที่ชื่นชอบของผู้บริโภค เป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์และยังขยายตลาดสู่การส่งออกได้ เพิ่มรายได้ให้กับสมาชิกกลุ่ม